Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің бұйрығы  №127 

2015 жылғы 24 ақпан, Астана қаласы «Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес бұйырамын: 1. Қоса беріліп отырған «Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін; 2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін; 3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін. 3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін. 4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің м.а. М.ҚҰСАЙЫНОВ «КЕЛІСІЛГЕН» Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі ___________ Т. Дүйсенова 2015 жылғы « » «КЕЛІСІЛГЕН» Қазақстан Республикасының Энергетика министрі ___________ В. Школьник 2015 жылғы « » Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі міндетін атқарушысының 2015 жылғы 24 ақпандағы № 127 бұйрығымен бекітілген «Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы «Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді. 2. Осы Санитариялық қағидалар: 1) үй-жайларды және жабдықтарды күтіп-ұстау; 2) медициналық қалдықтарды жинау, залалсыздандыру, тасымалдау, сақтау және көму; 3) науқастарды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ медицина персоналының еңбек жағдайлары; 4) медициналық мақсаттағы бұйымдарды стерилдеу және дезинфекциялауды жүргізу; 5) санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу кезінде денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды қамтиды. 3. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады: 1) амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін медициналық ұйым – сырқаттанушылықтың алдын алу және оны төмендету, науқастарды анықтау, ауруханаға жатқызу, науқастарды стационарлық қадағалаумен, тексерумен, емдеумен және оқшаулаумен байланысты емес білікті медициналық көмек көрсету бойынша профилактикалық қызметті жүзеге асыратын шаруашылық етуші денсаулық сақтау субъектілері; 2) антисептик – микробтарды жою мақсатында теріге немесе тінге қолдануға арналған микробқа қарсы химиялық агент; 3) антисептика – емдеуді қамтамасыз ету және инфекциялық үдерістің дамуының алдын алу мақсатында терідегі, шырышты қабықшалардағы, жаралар мен қуыстардағы әлеуетті қауіпті микроорганизмдердің тіршілік етуіне бөгет жасау немесе жою тәсілдерінің жиынтығы; 4) асептикалық бөлімше – науқаста іріңді инфекция болмағанда медициналық көмек көрсетуге арналған үй-жайлар; 5) асептикалық режим – микробтардың жараға түсуінің алдын алатын санитариялық-техникалық және санитариялық-гигиеналық іс-шаралар кешені; 6) бокс – сырттан науқас келіп түсуіне арналған, жеке есігі бар үй-жай. Оның құрамына: палата, санитариялық торап, ванна және шлюз кіреді; 7) денсаулық сақтау объектілері – денсаулық сақтау ұйымдары өздерінің қызметін жүзеге асыратын объектілер және денсаулық сақтау саласында медициналық практикамен айналысатын жеке тұлғалар; 8) жеке босандыру палатасы немесе бірге болу палатасы – босанатын бір әйелді босандыруға арналған, санитариялық торабы бар, босанған әйел жаңа туған нәрестесімен стационардан шыққанға дейін болатын, жабдықталған үй-жай; 9) жылжымалы медициналық объект – арнайы медициналық жабдық орнатылған, дәрігер мамандардың кабинеттері бар көлік құралдары (автомобиль, теміржол, теңіз, өзен) базасында орналасқан ұтқыр консультациялық-диагностикалық денсаулық сақтау объектісі; 10) залалсыздандырудың арнайы құрылғысы – өртеуді, ұсақтайтын автоклавирлеуді, қысқа толқынды өңдеуді, плазмалық өңдеуді, химиялық ықпал етуді және/немесе басқа әдістерді пайдаланатын, медициналық қалдықтарды залалсыздандыруға арналған жабдық. 11) қалдықтарды залалсыздандыру – қалдықтардың қауіпті қасиеттерін механикалық, физикалық-химиялық және биологиялық өңдеу жолымен азайту немесе жою; 12) қауіпті емес қалдықтар – қауіпті қасиеттерге ие емес қалдықтар – А сыныбы; 13) медициналық қалдықтар – медициналық қызметтер көрсету және медициналық мапипуляциялар жүргізу үдерісінде пайда болатын қалдықтар; 14) медициналық қалдықтарды қауіпсіз жинауға және кәдеге жаратуға арналған контейнер (бұдан әрі – ҚЖКЖК) – медициналық қалдықтарды жинауға және қауіпсіз кәдеге жаратуға арналған су өткізбейтін және тесілмейтін, бір рет қолданылатын сыйымдылықтар; 15) радиоактивті қалдықтар – құрамында Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамаларымен белгіленген, радиоактивті заттар үшін регламенттелген мәннен асатын мөлщерде және концентрацияда радиоактивті заттар бар қалдықтар – Д сыныбы; 16) санитариялық-эпидемияға қарсы режим – денсаулық сақтау объектілерінде инфекциялық және паразиттік аурулардың алдын алу және таратылуы жөніндегі іс-шаралар кешені; 17) серіктестік босандыру – босанатын әйелге жақын адамдардың босану барысында бірге болуы және қатысуы; 18) токсикологиялық қауіпті қалдықтар – пайдалануға жатпайтын қалдықтар (дәрілік, оның ішінде цитостатиктер, диагностикалық, дезинфекциялау құралдары), құрамында сынап бар заттар, аспаптар мен жабдық, фармацевтикалық өндірістердің шикізаттары мен өнімдерінің қалдықтары, жабдықты, көлікті, жарықтандыру жүйелерін пайдалану қалдықтары) – Г сыныбы; 19) төтенше эпидемиологиялық қауіпті қалдықтар – инфекциялық аурулармен ауыратын науқастармен жанасқан, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласында төтенше жағдайлардың пайда болуына алып келуі мүмкін және аумақты санитариялық қорғау бойынша іс-шараларды жүргізуді талап ететін материалдар, патогендігі I-II топтардың микроорганизмдерімен жұмыс істейтін зертханалардың, фармацевтикалық және иммундық биологиялық өндірістердің қалдықтары, фтизиатриялық стационарлардың емдеу-диагностикалық бөлімшелерінің қалдықтары, анаэробты инфекциялы пациенттердің қалдықтары, туберкулез қоздырғыштарымен жұмысты жүзеге асыратын микробиологиялық зертханалардың қалдықтары) – В сыныбы; 20) шлюз – ауаның бір үй-жайдан екіншісіне өткізбейтін және ауаның ластану деңгейлері әр түрлі үй-жайлар арасында орналастырылған санитариялық-техникалық құрылғылары (қол жууға арналған раковина, ауауны зарарсыздандыратын құрылғы) бар үй-жай; 21) эпидемиологиялық қауіпті қалдықтар – инфекцияланған және әлеуетті инфекцияланған қалдықтар (қанмен және басқа да биологиялық сұйықтықтармен ластанған материалдар және аспаптар, заттар, патологоанатомиялық қалдықтар, органикалық операциялық қалдықтар: ағзалар, тіндер, инфекциялық бөлімшелердің тамақ қалдықтары, патогендігі III-IV топтардың микроорганизмдерімен жұмыс істейтін микробиологиялық, клиникалық-диагностикалық зертханалардың, фармацевтикалық, иммундық биологиялық өндірістердің қалдықтары, виварийлердің биологиялық қалдықтары, пайдалануға жарамсыз тірі вакциналар) – Б сыныбы; 2. Денсаулық сақтау объектілерін пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар 4. Санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бар болған жағдайда ғана денсаулық сақтау объектілері салуға жер учаскесін таңдауға, жобалауға, қайта құру, реконструкциялауға және пайдалануға рұқсат етіледі. 5. Құрылысты жобалау кезінде топырағында органикалық, химиялық, радиациялық сипаттағы ластанулары бар, бұрын қоқыс үйінділеріне, ассенизация алқаптарына, мал қорымдарына, бейіттерге пайдаланылған аумақтардағы жер учаскелерін бөлуге жол берілмейді. 6. Денсаулық сақтау объектілері өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілерден қашықтағы тұрғын үй салынған аумақтарда, көкжелек немесе қала маңындағы аймақтарда осы Санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес орналасуы тиіс. 7. Болу режимі ерекше науқастарға арналған мамандандырылған денсаулық сақтау объектілерін (психиатриялық, туберкулезге қарсы, наркологиялық) және науқастардың ұзақ уақыт бойы болуына арналған қуаты 1000 төсектен астам кешендерді қала маңындағы аймаққа немесе шеткері аудандарға, мүмкіндігінше – қоныстану аумағынан кемінде 500 метр (бұдан әрі – м) қашықтықты сақтай отырып, жасыл алқаптарда орналастыру керек. 8. Денсаулық сақтау объектілерінің аумағы арқылы магистральдық инженерлік коммуникациялардың (сумен жабдықтау, су бұру, жылумен жабдықтау, электрмен жабдықтау) өтуіне жол берілмейді. 9. Денсаулық сақтау объектілерінің негізгі және қосалқы үй-жайларының жиыны мен алаңы жобалау тапсырмасына және қолданыстағы «Емдеу-сауықтыру мекемелері» құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес белгіленеді. 10. Үй-жайлардың құрылымы, жоспарлануы және жабдықталуы технологиялық процестердің ағымдылығын қам­тамасыз етеді және эпидемиологиялық қауіптілік дәрежесі әртүрлі ағымдардың қиылысу мүмкіндігін болдырмайды. 11. Селолық елді мекендерде дәрігерлік амбулаторияларды, фельдшерлік-акушерлік пункттерді, медициналық пункттерді бір немесе бірнеше елді мекендерге қызмет көрсететінін ескере отырып, тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарда орналастыруға жол беріледі. Тұрғын үйлерге орналастырылған жағдайда даладан кіретін жеке есік қарастырылуы тиіс. 12. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарға, олардың ішіне және жапсарлас салынған үй-жайларға жеке кіру есігі болған жағдайда инфекциялық аурулармен ауыратын науқастарға және алкогольдік және есірткілік тәуелділікке түскен адамдарға қызмет көрсетуге арналғандарды қоспағанда, қуаты ауысымына 150 келушіден аспайтын амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін, оның ішінде күндізгі стационарлары (емделушілер 5 тәулікке дейін болатын) бар ұйымдарды, амбулаториялық хирургия орталықтарын орналастыруға жол беріледі. 13. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарда пациенттер тәулік бойы болатын стационарлар, микробиологиялық (виру­сологиялық, паразитологиялық) зертханалар, магниттік-резонанстық томография бөлімшелері орналастырылмайды. 14. Магниттік-резонанстық томографияға арналған үй-жайды жүкті әйелдерге, балаларға және кардиологиялық науқастарға арналған палаталармен көршілес (көлденең және тігінен) орналастыруға жол берілмейді. 15. Ғимараттардың цокольдік және жертөле қабаттарында науқастарға арналған қабылдау және палаталық бөлімшелер, электрлік-жарықпен емдеу, босандыру, ота жасау, байлап-таңу, емшара кабинеттері, шеберханалар, улы, әсері күшті, тез тұтанатын және жанатын сұйықтықтар сақтайтын қоймалар орналастырылмайды. Рентген кабинеттерінің тұрғын үй және палата үй-жайларының тікелей астыңғы қабатында орналасуына жол берілмейді. 16. Қоғамдық және тұрғын үй ғимараттарының жертөле және цокольдік қабаттарында стоматологиялық объектілер орналастырылмайды. 17. Биіктігі екі қабаттан асатын ғимараттар лифтілермен жабдықталады. Бұл ретте «лас» және «таза» ағындардың қиылысуының алдын алу, науқастарды, келушілерді тасымалдау, науқастарға тамақ жеткізу үшін лифтілерді «лас деп есептелетін» және «таза деп есептелетін» лифтілер деп белгілеген жөн. 18. Көп бейінді ауруханалардың құрамына кіретін инфекциялық, психиатриялық, тері-венерологиялық, туберкулезге қарсы бөлімшелер бөлек тұрған ғимараттарға орналастырылады. 19. Инфекциялық және туберкулезге қарсы бөлімшелерде көлік кіретін (адам кіретін) жеке кіреберіс және көлікті дезинфекциялауға арналған алаң жасалады. 20. Объектілердің ғимараттары орталықтандырылған суық, ыстық сумен жабдықтау және кәріз жүйелеріне қосылады. 21. Елді мекенде орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесі болмаған жағдайда тасымалданатын су немесе су объектілері қауіпсіздігінің санитариялық-эпидемиологиялық талаптарына сәйкес келетін жергілікті жүйе құрылғысының суы пайдаланылады. 22. Денсаулық сақтау объектілерінің палаталарында, кабинеттерінде, әжетханаларында, емшара бөлмелерінде, таңып-байлау, қосалқы үй-жайларында араластырғыш арқылы ыстық және суық су келтірілген раковиналар орнатылады.Құралдарға өңдеу жүргізілетін кабинеттерде қол жууға арналған жеке раковина және құралдарды өңдеуге арналған жуу ұяшығы көзделеді. 23. Операция алды, таңып-байлау, босандыру залдары, реанимация залдары, емшара кабинеттері, жаңа туған нәрестелер палаталары жанындағы мейiрбикелер постылары, хирургиялық, гинекологиялық кабинеттер, бокстар, жартылай бокстардың шлюздері, зертханалар шынтақ крандары қондырғысы бар қолжуғыштармен, сұйық антисептикалық сабыны мен антисептиктер ерітіндісі бар шынтақ дозаторларымен жабдықталады. 24. Ана мен баланы қорғау ұйымдарында хирургиялық және инфекциялық стационарларда әрбір бөлімшеге кіреберісте қолды өңдеу үшін антисептігі бар шынтақ дозаторлары орнатылады. Медицина персоналы қолды өңдеу үшін антисептігі бар жеке дозаторларды қосымша пайдаланады. 25. Жаңа туған нәрестелер палаталарында балаларды жуындыру үшін кең тостағаны бар және араластырғыш арқылы ыстық және суық су келіп тұратын раковина орнатылады. 26. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда, санитариялық өткізгіштерде, операция алды және босандыру залдарында, емшара, таңып-байлау, егу кабинеттерінде, стерилдеу, жаңа туған нәрестелер және бір жасқа дейінгі балалар бөлімшелерінде, санитариялық-тұрмыстық бөлмелерде, жуу, буфет, тарату, ас блоктарында, кір жуатын орындарда үздіксіз жұмыс істейтін су жылытқыштар орнатылады. 27. Объектіні кәрізделмеген және ішінара кәрізделген елді мекендерге орналастырған жағдайда жергілікті кәріз жүйесі және шығарылатын тазарту жүйесі көзделеді. Сарқынды суларды қабылдауға арналған су өткізбейтін ыдыс (ор) қақпақпен жабдықталады, шаруашылық аймағында орналастырылады және көлемінің үштен екісі толуына қарай тазартылады. 28. Объектілердің сарқынды суларын тазалау және зарарсыздандыру жалпы қалалық кәріздік тазалау құрылыстарында жүзеге асырылады. Инфекциялық және туберкулезге қарсы стационарларда (бөлімшелерде) жергілікті тазарту құрылыстары көзделуі қажет. 29. Инфекциялық, туберкулез, тері-венерологиялық бөлімшелерде бокстардың, жартылай бокстардың шлюздерінде және дәретханаларда персоналға арналған шынтақты немесе жанаспай ағатын шүмектері бар қол жуғыштар орнатылуы қажет, сондай-ақ барлық дәретханаларда жуғыш бактар үшін педальды ағызғыш көзделеді. 30. Балшықпен емдеудің балшық емшаралары мен балшық асүйлері үй-жайларының сарқынды суларын ағызу балшық тұндырғыштардағы арнайы жолдар арқылы жүзеге асырылады. Гипс дайындауға арналған үй-жайлардағы қол жуғыштың астына гипс тұндырғыш жабдықталады. Гипс дайындауға арналған үй-жайларда қол жуғыш астында сыйымдылығы 0,1 м3 (бұдан әрі - м3) болатын қондырғы көзделуі керек. 31. Ас блогының өндірістік сарқынды суларын тазалау үшін объектілерде май жинағыштар орнатылады. 32. Едендегі сарқынды суға арналған траптар дәрет ыдыстарын жууға және дезинфекциялауға, жинау мүкәммалын, ас блогының негізгі цехтары мен кір жуу орындарын өңдеуге арналған еңіспен жарақтандырылады. 33. Су құбыры және кәріз жүйелерінің құбырлары ұзындығы бойынша қаптармен жабылады және жуу мен дезинфекциялау құралдарына төзімді материалдан жасалады. 34. Объектілердің үй-жайларында табиғи жарықтандыру көзделеді. 35. Көкжиектің оңтүстік румбаларына бағдарланған терезелер күннен қорғау құрылғыларымен (күнқағарлар, жалюздер) жабдықталады. 36. Жасанды жарықтандыру барлық үй-жайларда көзделеді. 37. Төбелерге орнатылатын жарықтандыру шамшырақтары тұтас (жабық) плафондармен жабдықталады. 38. Палаталарды жарықтандыру үшін (балалар мен психиатриялық бөлімшелерді қоспағанда) әрбір төсектің жанына еден деңгейінен 1,7 м биіктікке орнатылатын, қабырғаға ілетін құрамдас шамшырақтар (жалпы және жергілікті жарықтандыру) қолданылады. 39. Қойма үй-жайларын, санитариялық тораптарды, клизма, жеке гигиена бөлмелерін, персоналға арналған себезгі және киім ілетін орын, термостат, микробиологиялық бокстарды, операция алды және операциялық, аппарат, наркоз бөлмелерін, фотозертханаларды және пайдалану қағидалары табиғи жарықтандыруды талап етпейтін басқа да үй-жайларды екінші жарықпен жарықтандыруға немесе жасанды жарықтандыруға ғана жол беріледі. 40. Палаталы секциялардың (бөлімшелердің) дәліздерінде ғимараттың жанындағы қабырғасындағы және жарық қалталарындағы (холдардағы) терезелер арқылы жүзеге асырылатын табиғи жарықтандыру болуы тиіс. Жарық қалталары арасындағы арақашықтық 24 м және қалтаға дейін 36 м аспауға тиіс. Емдеу-диагностикалық және қосалқы бөлімшелердің дәліздері жанынан және бүйірден жарықтандырылуы тиіс. 41. Денсаулық сақтау объектілері үй-жайларын табиғи және жасанды жарықтандырылуы осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес параметрлермен белгіленеді. 42. Денсаулық сақтау объектілерінің үй-жайларындағы микроклимат пен ауа ортасының тиімді жағдайлары желдету, ауа баптау және жылыту жүйелерімен қамтамасыз етіледі. Сору-сыртқа таратудың желдеткіш жүйелері тазалық сыныбына сәйкес үй-жайлар топтарына қызмет көрсетеді. 43. Желдеткіш және ауа өткізгіштердің ауа баптау жүйелерін профилактикалық тексеру, жөндеу, механикалық сору-сыртқа тарату желдеткіші және ауа баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау бекітілген кестеге сәйкес жүргізіледі. 44. Ғимараттар жасанды іске қосылатын сору-сыртқа тарату желдеткіш жүйелерімен жабдықталады. Инфекциялық, оның ішінде туберкулезге қарсы стационарларда (бөлімшелерде), әрбір бокс пен жартылай бокстың палаталы секцияларында гравитациялық іске қосылатын дербес сору жүйесі орнатылады. Инфекциялық бөлімшелерде жасанды іске қосылатын сору-сыртқа тарату желдеткіші болмаған жағдайда, әрбір бокс пен жартылай боксты ауаны рециркуляциялық түрде зарарсыздандыру құрылғысымен жарақтандырылған табиғи желдеткішпен жабдықталады. 45. Денсаулық сақтау объектілерінде басшының бұйрығымен ауаны желдету және баптау жүйелерін пайдалануға, желдеткіш жүйелерінің жоспарлы-профилактикалық жөндеу кестесінің орындалуына жауапты адам тағайындалады. 46. Операциялық үй-жайлардан басқа барлық үй-жайларда механикалық іске қосылатын сору-сыртқа тарату желдеткішінен басқа табиғи желдеткіш болуы тиіс. 47. Туберкулезге қарсы ұйымның желдету және ауа баптау жүйелері үшін сырттан ауа жинау жер бетінен кем дегенде 3 м биіктіктегі таза аймақтан, ауаны шығару кемінде 2 м биіктікте жүргізіледі. 48. Операциялық, наркоз, босандыру бөлмесіне, реанимациялық, операциядан кейінгі палаталарға, қарқынды терапия палаталарына, тері күйігі және иммун тапшылығы бар онкогематологиялық науқастарға арналған палаталарға берілетін ауа тазалау дәрежесі жоғары бактерицидті ауа сүзгілерінің көмегімен зарарсыздандырылады (кемінде 95%). 49. Операциялық, қарқынды терапия, реанимация, босандыру палаталарында, емшара, зертханаларда медициналық жабдықты пайдалану ауаға зиянды заттарды бөлумен қоса жүретін үй-жайларда жергілікті сорғы құрылғысы немесе сору шкафы қондырғысы қарастырылады. Препараттардың әртүрлі бояудың күрделі әдістемелерін қолданатын зертханаларда биологиялық қауіпсіздік шкафтары орнатылады. 50. Массаж кабинеттері сағатына ауаны бес рет алмастыратын сору-сыртқа тарату желдеткішімен қамтамасыз етіледі. 51. Операциялық, наркоз, босандыру бөлімшелерінде, операциядан кейінгі палаталарда, қарқынды терапия палаталарында, онкогематологиялық науқастар, ЖИТС-пен ауыратын науқастар, тері күйігі бар науқастар палаталарында, реанимациялық, сондай-ақ жаңа туған нәрестелерге, емшектегі сәбилерге, шала туған балаларға, жарақат алған балаларға арналған палаталарда ауаны баптау көзделеді. Кювездермен толығымен жабдықталған палаталарда ауа баптауға жол берілмейді. 52. Эпидемияға қарсы ерекше режимді сақтауды талап ететін үй-жайларда тиімділігі жоғары сүзгілер болған жағдайда сплит-жүйені пайдалануға жол беріледі. 53. Ауа алмасу жиілігі белгіленген тазалықты қамтамасыз ету есебінен және ауаның газ құрамын ұстап тұруына қарай таңдалады. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 60%, ауа қозғалысының жылдамдығы секундына 0,15 метрден (бұдан әрі - м/сек) аспауы тиіс. 54. Ауа өткізгіштер, торлар, желдеткіш камералары таза күйінде ұсталуы тиіс, механикалық зақымдалмаған, тотығу іздері, тұмшалануы бұзылмаған болуы тиіс. Сору-сыртқа тарату желдеткішінің (ауа баптаудың) ауа өткізгіштерінің үй-жайға ауа өткізгіш материалының, қорғаныш жабынының бөлшектерін шығаруды болдырмайтын ішкі беттері болуы тиіс. Ішкі жабынның сіңіру қасиеттеріне ие емес материалдан жасалуы тиіс. Желдету жүйелерін тазарту және дезинфекциялау емдеу мекемесі бекіткен кестеге сәйкес жүргізіледі. 55. Жалпы алмасымды сору-сыртқа тарату және жергілікті сору қондырғылары жұмыс басталардан бес минут бұрын қосылады және жұмыс аяқталған соң бес минуттан кейін ажыратылады. 56. Барлық үй-жайларға ауа жоғарғы аймаққа, стерилді үй-жайларға ламинарлық немесе әлсіз турбулентті ағынмен 0,15 м/сек жылдамдықпен беріледі. 57. Желдеткіш жүйесінің жабдығы сыртқа тарату және сору жүйелері үшін бөлек және дәрігерлер кабинеттеріне, операциялық бөлімге, палаталарға және адамдар үнемі болатын басқа да үй-жайларға жалғаспайтын арнайы үй-жайларда орналастырылады. 58. Сору жүйелеріне арналған үй-жайларда бір сағатта бір мәрте ауа алмасатын сору желдеткіші, сыртқа тарату жүйесіне арналған үй-жайларда екі мәрте ауа алмасатын сыртқа тарату жүйесі болуы тиіс. 59. Асептикалық үй-жайларда ауа өткізгіштердің, құбырлардың, арматураның жасырын төсемі жүзеге асырылады. 60. Автоклав, себезгі бар бөлмелер, дәретханалар, санитариялық бөлмелер, лас киім-кешектерді, қалдықтарды уақытша сақтауға арналған үй-жайлар және дезинфекциялық құралдарды сақтауға арналған қоймалар ұйымдастырылған ауа ағымының құрылғысы жоқ жасанды іске қосылатын сору желдеткішімен жабдықталады. 61. Сору-сыртқа тарату желдеткіші мен ауа баптаудың дербес жүйелері мына үй-жайлар үшін көзделеді: опера­циялық блоктар, реанимация залдары мен қарқынды терапия палаталары (септикалық және асептикалық бөлімшелер үшін бөлек), босандыру залдары (босандыру палаталары), жаңа туған нәрестелер палаталары, онкогематологиялық, диализдік, күйік бөлімшелері, таңу бөлмелері, жекелеген палаталық секциялар, рентген кабинеттері. 62. Туберкулезге қарсы стационарларда (бөлімшелерде): 1) желдету жүйесі палаталарда сағатына кемінде алты еселік ауа алмасуды және аэрозоль құрайтын емшараларды орындауға арналған үй-жайларда (қақырық жинау бөлмесі, бронхоскопия) иіс тұрып қалған аймақтардың пайда болуын болдырмай он екі еселік ауа алмасуды қамтамасыз етеді; 2) роторлық немесе пластиналық түрдегі рекуператорларды пайдалануға жол берілмейді; 3) қауіптілігі жоғары аймақтарға және 1-2-сыныптағы биологиялық қауіпсіздік шкафтарына қызмет көрсететін сору қондырғылары НЕРА-сүзгілерді немесе қарқындылығы жеткілікті бактерицидті ультракүлгін сәулеленуді қолдану арқылы ауаны зарарсыздандыруға арналған құрылғылармен жабдықталады; 4) қабатаралық желілерді бір тік коллектормен біріктіруге жол берілмейді; 5) ауаны беруге және шығаруға арналған жабдықтар қарама-қарсы қабырғаларда орналастырылады; 6) үй-жайлардың және шлюздердің барлық есіктері автоматты түрде жабылатын құрылғылармен, палаталардың және бокстардың есіктері (есіктің төменгі жағынан) ауа кіруі үшін желдеткіш торлармен жабдықталады; 7) көптеген дәрі-дәрмекке тұрақты микобактериясы бар туберкулезбен ауыратын науқастарға арналған бөлімшелердегі дербес сору желдеткіші әрбір палатада гравитациялық іске қосылатын және дефлектор қондырғысымен орнатылады. Осы бөлімшелердегі сору желдеткіші механикалық іске қосылатын және дәлізге ауа беру арқылы көзделеді; 8) сору ауасының шығыны бір төсекке сағатына кемінде 80 текше метр (бұдан әрі – м3/сағ) құрауы тиіс. Бактерия бөлмейтін науқастарға арналған палаталар сору ауасы көлемінің 80%-ын ауаны сыртқа тарату шығындайтын сору-сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталады; 9) баспалдақ алаңдары, лифт шахталары, көтергіштердің діңгектері ауаны сыртқа шығаруы басым дербес сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталады. 63. Объектілер орталықтандырылған жылыту жүйесіне қосылады немесе жеке жылу көзін пайдаланады. 64. Денсаулық сақтау объектілері үй-жайларының, оның ішінде күндізгі стационардың температурасы, ауа алмасу жиілігі, тазалығы бойынша санаты осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшада белгіленген параметрлерге сәйкес келеді. 65. Денсаулық сақтау объектілерінің функционалдық мақсатына және олардың тазалық сыныбына байланысты үй-жайлардағы ауа ортасының бактериялық тұқымдалуының рұқсат етілген деңгейлері осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшада белгіленген параметрлерге сәйкес келеді. 66. Ауадағы дәрілік заттардың қауіптілік сыныптары әдістемелері болған жағдайда қолданылатын дәрілік заттардың атауына сәйкес айқындалады. 67. Ағымдық ылғалды дезинфекция жасалатын, ылғалды жұмыс режимі бар үй-жайларда (операциялық, таңып-байлау, босандыру, операция алды, наркоз беретін, емшара, манипуляциялық, микобактериялары көптеген дәрілерге төзімді туберкулезбен ауыратын науқастарға арналған стационардың егу, үй-жайлары, сондай-ақ ванна, себезгі бөлмелері, санитариялық тораптар, клизма жасайтын, лас киім-кешекті сақтауға және бөлшектеуге арналған үй-жайлар) қабырғалары әшекейлі тақталармен немесе басқа да ылғалға төзімді материалдармен барлық биіктігі бойынша қапталады. 68. Үй-жайлар қабырғаларының, едендері мен төбелерінің беттері тегіс, ақаусыз, ылғалды жууға қолайлы және жуу мен дезинфекциялау құралдарыменөңдеуге төзімді материалдардан жасалады. Панельдерді пайдаланған кезде олардың конструкциясы тегіс бетті қамтамасыз етеді. 69. Ағымдағы ақауларды жою (төбелердегі және қабырғалардағы су өтуін, сыз, көгеру іздерін жою, жарық, тесік, шұңқырларды бітеу, қопарылып түсіп қалған өңдегіш плитканы, еден жабындыларының ақауларын және т.б. қайта қалпына келтіру) шапшаң жүргізілуі тиіс. 70. Палаталардың, дәрігерлер кабинеттерінің, холдардың, вестибюльдердің, асханалардың, физиотерапиялық, емдік-диагностикалық кабинеттердің қабырғаларын бояу үшін нитробояуларды қолдануға жол берілмейді. 71. Вестибюльдерде еденді жабу үшін механикалық әсерге төзімді материал, операциялық, наркоз жасайтын, босандыру үй-жайларында антистатикалық қасиеттерге ие материал пайдаланылады. 72. Үй-жайлардың едені су өтпейтін, сіңірмейтін және уытты емес, сырғанауды болдырмайтын, оларды санитариялық өңдеуге бейім материалдардан жасалады. Денсаулық сақтау объектілерінде едендердің линолеум жабындарының ақаулары болмайды, негізіне тығыз жапсырылған тегіс болып табылады. 73. Пайдаланылуы қабырғалар мен қалқаларды ықтимал ылғалдаумен байланысты раковиналар мен басқа да санитариялық-техникалық аспаптар, жабдықтар орналасқан орындарда соңғыларын еденнен 1,6 м биіктікте және жабдық пен аспаптың әр жағында енін 20 см асырмай әшекейлі тақталармен немесе басқа да ылғалға төзімді материалдармен әрлеу көзделеді. 74. Денсаулық сақтау объектілерінде күрделі жөндеу уақытында науқастардың болуына рұқсат етілмейді. 75. Инфекциялық, тері-венерологиялық, туберкулезге қарсы стационарларда (бөлімшелерде), ана мен бала­ны қор­ғау объектілерінде кіру есіктері, баспалдақтар науқастарды қабылдау және олардан шығару үшін бөлек бо­луы қажет. 76. Науқастарға арналған палаталардың, емдеу-диагностикалық және емшара кабинеттерінің жанына шу мен діріл көзі болып табылатын медициналық және инженерлік жабдықты орнатуға жол берілмейді. Денсаулық сақтау объек­тілерінің үй-жайларындағы шудың рұқсат етілетін деңгейі осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшамен нормаланады. 77. Объектілерде науқастар мен персонал үшін бөлек дәретханалар көзделуі тиіс. 78. Соматикалық ауруханадағы палаталы бөлімшелердің науқастарына арналған санитариялық аспаптар (шүмектер, раковиналар, ванналар, унитаздар, писсуарлар) саны, егер олар палаталарда қарастырылмаған болса, ерлердің санитариялық торабында он бес адамға бір аспап, әйелдердің санитариялық торабында он адамға бір аспап есебінен қабылданады. Ерлер дәретханасындағы писсуарлар саны унитаздар саны бойынша қабылданады. Әйелдер палаталы секцияларының санитариялық тораптары араластырғыш арқылы ыстық және салқын су келтірілген раковинамен, себезгі кабинасымен немесе ваннамен, унитазбен және бидемен жабдықталады. 79. Персоналға арналған санитариялық-тұрмыстық үй-жайларда: 1) әр бөлімшеде санитариялық аспаптар саны әйелдер үшін кемінде бір аспап және ерлер үшін бір аспап; 2) инфекциялық және туберкулезге қарсы стационарларда (бөлімшелерде) он адамға бір себезгi кабинасы, орта және кіші персоналдың неғұрлым көп ауысымында жұмыс істейтін басқа бөлімшелерде он бес адамға кемінде бір себезгі кабинасы көзделуі қажет. Персонал саны аз болған жағдайда бір бөлімшеге бір себезгi кабинасы болуы тиіс. 80. Операциялық блоктарда (бөлімшелерде) ішкі үй-жайларды қатаң түрде аймақтарға бөлу (стерильді аймақ, қатаң режим аймағы, «лас» үй-жайлар аймағы) қамтамасыз етіледі. Операциялық блокты басқа емдеу корпустарына орналастырған кезде жылытылған өтпелер көзделуі қажет. Кезек күттірмейтін хирургияға арналған операциялық бөлімшелерді қабылдау бөлімшелерінің құрамында орналастыруға болады. 81. Операциялық блоктарды бірінің үстіне бірін орналастырған кезде септикалық операциялық блоктар асептикалықтан жоғары орналастырылады. 82. Операциялық блоктар (бөлімшелер) әрі-бері өтетін жолда болмауы тиіс. Персоналдың кіруі санитариялық өткізгіштер арқылы, науқастар үшін шлюздер арқылы көзделеді. 83. Персоналға арналған санитариялық өткізгіштер үш көршілес үй-жай құрамында жобаланады. Бірінші үй-жай себезгімен, санитариялық тораппен жабдықталады. Екінші үй-жай таза хирургиялық костюмдер, аяқ киімдер, бахилалар кию үшін пайдаланылады. Операция өткізгеннен кейін персонал үшінші үй-жай арқылы пайдаланылған киім-кешекті жинауға арналған санитариялық өткізгішке қайта оралады. 84. Операциялық блокта (бөлімшеде) мынадай ағындардың қозғалысы көзделуі керек: «стерильді» (операция жасайтын және ассистент болатын хирургтер, операциялық мейірбике), «таза» (анестезиологтар, кіші және техникалық персонал, науқасты, таза киім-кешекті, дәрі-дәрмектерді жеткізу), «лас» (медициналық қалдықтарды, пайдаланылған киім-кешекті, таңу материалын шығару). 85. Асептикалық бөлімшелерді (блоктарды) қатерлі ісікпен ауыратын науқастарды қарқынды химиялық емдеумен, алдын ала иммундық-депрессивтік емдеу фонында сүйек кемігі мен басқа да ағзаларды транспланттаумен, жіті сәуле ауруларымен, агранулоцитозбен, иммун тапшылығы жағдайында өтетін аурулармен ауыратын науқастарды емдеумен айналысатын денсаулық сақтау объектілерінде ұйымдастырады. 86. Асептикалық бөлімшелерге (блоктарға) мыналар кіреді: дәретханасы, ваннасы немесе себезгісі бар палаталар, емшара қабылдау бөлмесі, дәрігер кабинеті, буфет, стерильді материалды сақтауға арналған үй-жай және бөлімшенің бейініне байланысты басқа да үй-жайлар. 87. Асептикалық режимі бар бөлімшелерде, сәулелік диагностика және терапия бөлімшелерінде, технологиялық айналымы жабық бөлімшелер: зертхана, ас блогы, орталықтандырылған стерилдеу бөлімшелері (бұдан әрі – ОСБ), дәріхана, кір жуатын орын әрі-бері өтетін жолда болмауы тиіс. 88. Қан қызметі ұйымдарында өндірістік үй-жайлар «таза» және «лас деп есептелетін» ағындардың қиылысуын болдырмайтын технологиялық жүйелілікті сақтай отырып, функционалдық блоктар бойынша жобаланады. 89. Қан компоненттерін дайындауға арналған үй-жайлар қатаң түрде мақсатына байланысты пайдаланылуы тиіс. Осы үй-жайларға кіру персонал үшін шектеледі. 90. Өндірістік және зертханалық үй-жайлар басқа үй-жайлардан бөлек орналастырылады, арналған мақсаттарда ғана пайдаланылады және санкцияланған рұқсаты болады. 91. Қанды және қан компоненттерін сақтау және тасымалдау үшін мынадай «салқындату тізбегінің» шарттары сақталады: 1) қан өнімдерін сақтау және жеткізу шарттарын қамтамасыз ететін тоңазыту жабдығы – термоконтейнерлер, авторефрижераторлар; 2) тиісті температураны сақтауға, өнімді физикалық зақымданудан және микробиологиялық ластанудан сақтауға мүмкіндігі бар қаптама; 3) барлық кезеңдерде температуралық режимнің сақталуын тұрақты бақылау. 92. Қан алу асептика қағидаларын сақтау арқылы жүргізіледі. 93. Жылжымалы медициналық объектінің құрамында медициналық және қызмет көрсететін персоналға арналған жатын бөлмелер, санитариялық тұрмыстық үй-жайлар, тамақ дайындауға және ішуге арналған үй-жайлар (ас үй, асхана) көзделеді. 94. Арнайы медициналық жабдық орнатылған жерлерде бекіткіштер көзделеді. 95. Қызмет көрсететін персоналға арналған жатын үй-жайлар ұйықтайтын сөрелермен, киімдерге арналған ілмектермен, жоғары сөреге көтерілу үшін баспалдақтармен, қосалқы тұтқалармен, үстелшелермен жабдықталады. Тоңазытқыш жабдығы, қысқа толқынды пеш, диспенсерлер көзделеді. 96. Медициналық кабинеттер шалқаймалы үстелмен, жылжымалы шкафтармен, дәрігер үстелімен, кеңсе креслосымен, медициналық кушеткамен, медициналық аппаратурамен жабдықталады. 97. Кабинеттер араластырғыштар орнатылған шынтақты крандары мен су ағатын құралдары бар раковиналармен жабдықталады. арқылы ыстық және суық су келтірілген қол жуғыштар орнатылады. 98. Санитариялық торап тұрмыстық араластырғышпен, айнамен, сабын салғышпен, дәретхана құралдарына арналған шағын сөремен, сүлгі ұстағышпен, киімдерге арналған ілмектермен, дәретхана қағазын ұстағышпен, унитазға арналған қыл щеткамен, еденге төсейтін сырғанамайтын жабынмен жабдықталады. 99. Жылжымалы медициналық объектіде төбеге ілінетін моноблокты ауа баптау жүйесі көзделеді. 100. Стационарлық көмек көрсететін барлық объектілердегі палаталы бөлімшелер әрі-бері өтетін жолда болмауы тиіс. 101. Күндізгі стационар жеке блокта орналастырылады және мынадай үй-жайлар жиынын қамтиды: күту аймағы 10,0 шаршы метр (бұдан әрі - м2), дәрігер кабинеті 10,0 м2 , емшара кабинеті 10,0 м2, ересек адам үшін бір төсекке 6,0 м2 , бала үшін 4,5 м2 есебінен күндіз болатын палаталар, санитариялық торап. 102. Палаталарда төсектер алаңға қатаң сәйкестікпен орнатылады. 103. Ана мен баланы қорғау объектілерінде, көп бейінді ауруханалардың хирургиялық бөлімшелерінде, инфекциялық аурулар стационарларында (бөлімшелерінде) бөлімшелерді аймақтарға бөлуді қамтамасыз ету қажет. Балалар емханасын ересектерге арналған емханамен бір ғимаратта орналастыруға жол беріледі, бұл ретте, балалар емханасының жеке сыртқы кіре берісі болуы қажет. 104. Экстракорпоральды ұрықтандыру бөлімшесінің құрамы мен алаңы технологиялық процеспен және мекеменің қуатымен айқындалады. 105. Гинекологиялық, босандыру бөлімшелерінің қабылдау бөлімшелері және балалар стационарының қабылдау бөлімшесі киім ілетін орны мен себезгісі бар персоналға арналған санитариялық өткізгіштермен жабдықталады. 106. Жеке босандыру палатасы сұйық сабынмен, антисептикпен, бір рет пайдаланылатын сүлгімен, қол жуу техникасы бойынша қабырғалық көрнекі құралмен, кілемшемен, доппен, швед шкафымен қамтамасыз етіледі. Палаталарда ылғалды жинауға болатын заттарды қолданған жағдайда еркін интерьерге, ана мен бала үшін өзінің таза киімін пайдалануға жол беріледі. 107. Босандыру палатасында ауаның температурасы кемінде +250С болуы тиіс. Мерзімінен бұрын босану кезінде босану залындағы ауаның температурасы кемінде +280С қамтамасыз етіледі. 108. Босанғаннан кейінгі бөлімшенің палаталары циклмен, кемінде бес күн болудан аспайтындай етіп толықтырылуы тиіс, үй-жайдың температурасы кемінде 250С болуы тиіс. 109. Ана мен бала бірге болатын палатада жаңа туған нәрестелер үшін жеке балалар төсектері және жаңа туған нәрестелерге арналған қ